Mù mắt vì nhìn thấy… một giọt nước

Một bên mắt phải của ông Đỗ Mạnh Cường (70 tuổi, ở Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội) bỗng nhìn thấy một giọt nước. Nó lớn dần và lan rộng làm mắt ông mờ đi. Chủ quan không đi khám ngay, hai ngày sau, khi đến được BV Mắt T.Ư khám, bác sĩ (BS) cho hay: Ông đã mất một bên mắt do bong võng mạc - biến chứng của đái tháo đường.

 

Hỏng mắt vì nghe "dân gian"

Đã 8 năm nay, ông Cường chung sống hòa bình với bệnh đái tháo đường. Cùng xóm đã có người bị hoại tử bàn chân vì căn bệnh này, nên ông rất chịu khó tăng cường vận động, đi bộ hằng ngày và nghe chân tay có hiện tượng tê bì thì đi khám ngay. Thế nhưng, "dân gian" lại chỉ bàn tán về biến chứng ở các chi mà ít đề cập đến mắt. Ông Cường cho hay, BS điều trị tiểu đường cũng không nói, thế nên ông cũng không có ý nghĩ phải lắng nghe những dấu hiệu lạ thường ở mắt. Hai ngày sau khi thấy giọt nước trong mắt to dần, nhìn mờ hẳn, ông đi khám, lúc đó võng mạc bong đã khá nặng.

PGS – TS Đỗ Như Hơn thấy đáng tiếc vì bệnh nhân Đỗ Mạnh Cường mất 50% thị lực vì do chưa có ý thức ngừa biến chứng của tiểu đường lên mắt. Ảnh: Q.D

Khám cho ông Cường, PGS - TS Đỗ Như Hơn - GĐ BV Mắt T.Ư - cho biết: Bong võng mạc là một biến chứng khá phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường. Giai đoạn đầu, võng mạc chỉ bong ở chu biên, biểu hiện hết sức mơ hồ như người bệnh thấy chớp sáng, ruồi bay, có giọt nước trong mắt. Thị lực vẫn có thể tốt nên họ rất dễ bỏ qua các dấu hiệu, bệnh nhanh chóng tiến triển và rất nặng. Người bệnh đái tháo đường mà có ý thức về nguy cơ biến chứng tại mắt, họ đến khám và được điều trị trong thời gian dưới 6 - 7h từ khi mắt có dấu hiệu bất thường, thị lực sẽ phục hồi rất tốt. Còn ở giai đoạn muộn, dù tiêm thuốc hay phẫu thuật cũng chỉ cứu được một phần thị lực, có người thậm chí mù hẳn.

90% số địa phương là "vùng trắng" bệnh phần sau nhãn cầu
Mắt là một khối cầu được tạm chia thành 2 phần. Ở bán phần trước nhãn cầu thường là nhóm bệnh về kết mạc, giác mạc, thủy tinh thể mà ngày nay, các BS VN đã giải quyết được khá triệt để bằng ghép giác mạc, mổ thay thủy tinh thể nhân tạo... Nhưng nhóm bệnh lý thuộc bán phần sau nhãn cầu vẫn còn những thách thức của nhãn khoa. Xu hướng những bệnh liên quan đến phần còn khó và phức tạp này như bong võng mạc, thoái hóa hoàng điểm tuổi già... lại ngày càng tăng lên. Bởi đó là những căn bệnh gắn liền với tuổi thọ của người dân ngày càng cao hơn, và đặc biệt là sự gia tăng các bệnh rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch...

Vì là bệnh khó, cần trang thiết bị hiện đại, yêu cầu đào tạo các kỹ năng phải bài bản nên ở VN, BS có thể khám, phát hiện và điều trị bệnh lý thuộc bán phần sau nhãn cầu còn rất thiếu. PGS - TS Đỗ Như Hơn nhận định: "Ngoài Hà Nội và TPHCM có những BV đã có trình độ tương đương với khu vực và thế giới, còn lại BV và các khoa mắt ở hầu hết các tỉnh vẫn còn chênh lệch". Mới đây, khi thực hiện đề tài cấp bộ về đào tạo phẫu thuật viên, chuyển giao và ứng dụng phẫu thuật dịch kính - võng mạc, có 8 BV đã được BV Mắt TƯ hỗ trợ chuyển giao là BV Mắt Hà Nội, BV 108, các BS mắt ở Hải Phòng, Phú Thọ, Nam Định... Thế nhưng sau đó, BS ở Nam Định, Phú Thọ vẫn chưa thể mổ được, 2 nơi này vẫn rớt lại trong một vùng "trắng" của 90% các tỉnh/TP về lĩnh vực dịch kính võng mạc hiện nay.

Đã đến lúc, ngành nhãn khoa VN cần quan tâm hơn những bệnh lý thuộc bán phần sau của mắt. Đó cũng là sự đón đầu để theo kịp yêu cầu điều trị.

 Theo Quang Duy - Lao động